11 sierpnia 1253 r. w wieku pięćdziesięciu dziewięciu lat zmarła Klara, najwierniejsza z duchowych córek św. Franciszka. W klasztorze San Damiano koło Asyżu mieszkała i służyła przez czterdzieści dwa lata.
Pochowano ją już następnego dnia w kościele św. Jerzego, w tym samym grobowcu, który wcześniej zajmował po śmierci św. Franciszek. Dlaczego zatem 24 września liturgia zaleca wspomnienie „Znalezienia ciała św. Klary”?
Santa subita
Śmierć Klary poprzedzona jej świątobliwym życiem wywołała wielkie poruszenie. Pogrzeb, któremu przewodniczył sam papież Innocenty IV, wzmocnił wrażenie, a wieści o cudach dokonywanych za jej przyczyną sprawiły, że proces kanonizacyjny ruszył niemal od razu.
Faktem jest, że już w listopadzie, a więc trzy miesiące po jej śmierci, zaczęto badać uzdrowienia, cuda rozmnożenia chleba i inne zjawiska, które zgłaszali mieszkańcy Asyżu. Dwudziestu świadków opowiedziało o dwustu dwudziestu trzech cudach dokonanych przez wstawiennictwo mniszki z Asyżu.
Po dwóch latach badań, w 1255 r. Kościół ogłosił ją świętą. Zdecydowano też, że czas przenieść ciało Klary do nowego grobowca przygotowanego w okazałej, nowej i wzniesionej na jej cześć świątyni. Budowa pod zarządem brata Filipa da Capella szła sprawnie i już w 1260 r. ciało św. Klary zostało złożone w nowej bazylice, tuż pod okazałym ołtarzem.
I choć miejsce i dziś wydaje się być wyjątkowe, nie był to ostatni adres pochówku najsłynniejszej mieszkanki Asyża.
Franciszek: bliski święty
Od XIII w., gdy pochowano Franciszka, a potem Klarę, w Umbrii wiele się działo. W XIX w. w czasie najazdów napoleońskich wzrosła ilość kradzieży w kościołach. W 1809 r. Napoleon, dążąc do likwidacji Państwa Kościelnego, dawał niejako przyzwolenie na rujnowanie świątyń. Kradziono naczynia liturgiczne, cenne dzieła sztuki sakralnej i ornaty.
Z samej tylko bazyliki św. Franciszka w Asyżu zabrano w tym czasie 1144 funtów złota i srebra, czyli ok. 500 kilogramów tych kruszców. Ruch pielgrzymkowy zamierał. Ludzie bali się wyruszać do miejsc świętych, aby nie narazić się na napad i rabunek.
W takiej atmosferze w 1818 r. franciszkanie zdecydowali się odsłonić dostęp do krypty, w której znajdowała się kamienna trumna z ciałem św. Franciszka i wyeksponować świętego w taki sposób, aby był przystępny, bliski, niemal na wyciągniecie ręki.
Pomysł ten bardzo się ludziom spodobał. Pielgrzymki znów wyruszyły, coraz więcej osób modliło się przy grobie Biedaczyny. Życie wracało do Asyżu!
Szczątki św. Klary nie rozłożyły się
Odsłonięcie grobu św. Franciszka tak poruszyło serca sióstr klarysek, że zapragnęły, aby święta matka Klara też mogła „wyjść” z krypty, stać się dostępna dla tych, którzy wciąż szukają u niej pomocy. I tak, gdy tylko zakończyły się prace nad ostateczną aranżacją grobu św. Franciszka, w 1850 r. rozpoczęły się prace w bazylice świętej Klary.
23 września 1850 r. uroczyście otwarto sarkofag świętej, umiejscowiony pod głównym ołtarzem, zamknięty „nieregularnym głazem z trawertynu, otoczonym dużą żelazną opaską” i rozpoczęto prace nad nową kryptą, która miała wyeksponować ciało świętej. I właśnie to wydarzenie, datowane na 24 września, obchodzi się w Kościele jako dzień „znalezienia ciała św. Klary”.
Odkryto wtedy, że szczątki „zaślubionej Pani Biedzie” nie rozłożyły się, mimo że spoczywały w grobie od 597 lat.
Jak wyglądała św. Klara?
Ostatnie badanie szczątków ciała świętej odbyło się w latach 1986-1987. Przeprowadzili je włoscy specjaliści. Na prośbę sióstr – poza medyczną oceną stanu ciała – podjęli próbę zrekonstruowania twarzy i sylwetki św. Klary. I tak wyliczyli, że Klara była niższa od Franciszka o dwa centymetry – miała 155 cm wzrostu, a jej duchowy mistrz 157 cm.
Wykonano odlew czaszki i na tej podstawie stworzono portret świętej. Podano, że miała twarz owalną, nie idealnie symetryczną, z wysokimi kośćmi policzkowymi i lekko zaznaczoną szczęką.
Z uzyskanych danych wyczytano też, że była kobietą zdecydowaną, żarliwą i czułą, wrażliwą i pewną siebie. Twarz św. Klary ukazała kobietę pełną równowagi i dyskrecji, o osobowości pięknej i spełnionej.
Tekst na podstawie: Tomasz z Celano, „Żywot św. Klary z Asyżu br. Tomasza z Celano”; Asyż, miejsca święte – przewodnik; www.assisisantachiara.it
