Kapliczki, sanktuaria, lasy i jeziora – ruszaj szlakiem Świętej Warmii

Kiedy wybieramy się np. do Olsztyna, często mówimy: „Jadę na Mazury”, ale miasto nad jeziorami, to stolica Warmii. Mazury, to osobna kraina, a tak naprawdę pojęcie etnograficzne, gdy tymczasem Warmia to solidny region, z wyraźnymi granicami, historią i z katolicką tożsamością.

We wczesnym średniowieczu, zamieszkiwały tu plemiona pruskie i to właśnie jednemu z nich, Warmom, ziemia ta zawdzięcza swą nazwę.  Jest tu oczywiście mnóstwo jezior i lasów, podobnie jak na Mazurach, ale kiedy Kraina Tysiąca Jezior dostarcza turystom atrakcji przez ok. 3 miesiące w roku, to Warmia jest doskonałym celem turystycznym przez okrągły rok. 

Podczas pielgrzymki w 1991 r . Św. Jan Paweł II podkreślił to w jednej z homilii: „Warmia była zawsze wierna Bogu i Kościołowi katolickiemu, zasługując na zaszczytne miano Świętej Warmii”.  Rzeczywiście, kiedy na Mazurach rozpowszechnił w XVI w. luteranizm, ta piękna cześć województwa warmińsko-mazurskiego pozostała katolicka.

Dlaczego jeszcze mówi się o tej krainie święta? Bo w tutejszych wioskach, na polach i przy drogach wniesiono aż 1600 kapliczek, i wciąż powstają nowe! Poza tym jest tu wyjątkowe zagęszczenie sanktuariów, kościołów i klasztorów. Wśród nich wyróżnia się oczywiście Gietrzwałd, znany w Polsce i na świecie z objawień Matki Bożej, ale jest tu też przepiękna Święta Lipka — Częstochowa Północy, czy Stoczek Klasztorny, gdzie przez ponad rok był więziony bł. Kardynał Stefan Wyszyński.

Takich miejsc oznaczonych muszlą św. Jakuba na tym pielgrzymkowo-turystycznym szlaku jest już 32 – z początku było ich 16, ale po roku, kiedy inicjatywa okazała się strzałem w dziesiątkę, wyznaczono drugie tyle stacji. Na Warmii jest aż 2000 zabytków — 80% z całego województwa! Nie mówiąc już o krajobrazach z mnóstwem jezior, przepastnych lasów, urokliwych miasteczek i wiosek, poprzecinanych drogami z charakterystycznymi szpalerami drzew.

Szlak Świętej Warmii, jak określają go jego twórcy – „produkt pielgrzymkowo-turystyczny” –powstał z inicjatywy samorządowców powiatów olsztyńskiego, braniewskiego, lidzbarskiego oraz miasta Olsztyn. Nad całym przedsięwzięciem czuwa Stowarzyszenie Szlaku Świętej Warmii.

Projekt ruszył w trudnym, pandemicznym roku 2020, ale pomysł chwycił i można powiedzieć, że osiągnął sukces. Poświęcono mu już trzy solidne wydawnictwa: „Szlak Świętej Warmii” – przewodnik turystyczno-pielgrzymkowy, „Okolice Szlaku Świętej Warmii” – podpowiednik turystyczny oraz „Na szlaku Świętej Warmii” – podróżnik kulturalny.

Pątnicy mogą zaopatrzyć w miejscowe smakołyki i pamiątki, m.in. chleb pielgrzyma, ale też takie specyfiki jak „Oleum Kopernika” czy „Sublimat Kopernika”, bo właśnie na Warmii spędził swe dorosłe życie nasz genialny uczony.

Pielgrzymkę można rozpocząć w dowolnym punkcie, ale za początek szlaku uważa się bramę w miejscowości Bałdy. Jak możemy przeczytać w opisie na stronie internetowej „Poczynając od kardynała Stanisława Hozjusza, polskich biskupów warmińskich przybywających objąć swoje władztwo, uroczyście witano w rejonie wsi Przykop i Bałdy oraz w kościele parafialnym w Butrynach. Tu bowiem wiodący z Warszawy do Lidzbarka Warmińskiego Trakt Biskupi przekraczał granicę Prus Książęcych (Mazur) i diecezji poprzez Wrota Warmii”.

Każda ze stacji jest wyczerpująco opisana w przewodnikach i na stronie szlakswietejwarmii.pl, w sieci oprócz tekstu znajdziemy również podcasty. Na stronie internetowej można również obejrzeć filmy i zapoznać się z opisami innych malowniczych szlaków w regionie.

Warmińskie szlaki możemy przemierzać pieszo, konno, rowerem lub kajakiem, jak kto lubi. Spróbuj w tym sezonie letnim wygospodarować trochę czasu, by przejść część szlaku i odwiedzić kilka świętych miejsc – za jednym razem trudno będzie ci ogarnąć całe bogactwo tego pięknego kawałka Polski. Kolejne punkty i  dalsze kilometry ścieżek zostaw sobie na później; to niemal pewne, że tam wrócisz. Szlak Świętej Warmii, to produkt pielgrzymkowo-turystyczny wielorazowego użytku.