Mądre sporządzenie testamentu może oszczędzić wielu sporów i problemów już po śmierci spadkodawcy, gdy zaczyna się dziedziczenie. Warto zadbać o umiejętne rozrządzenie swoim majątkiem na wypadek śmierci i skorzystać z możliwości testowania. Wypada zatem poznać też niezbędne know-how do tego.
Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.
Testament to dokument zawierający rozrządzenie spadkodawcy na wypadek jego śmierci dotyczące jego majątku. Może go sporządzić osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Musi być on sporządzony osobiście – nie można tego dokonać przez pełnomocnika, przedstawiciela. Nie można także sporządzić testamentu w kilka osób (np. jednego testamentu przez małżeństwo). O treści testamentu decyduje sam spadkodawca – testator.
Ograniczony jest jedynie przez przepisy prawa (testament nie może zawierać rozrządzeń sprzecznych z nimi lub mających na celu ich obejście) oraz przez zasady współżycia społecznego. Poza tymi granicami testator zachowuje pełną swobodę w decydowaniu o swoim majątku. Każda próba ingerencji w to przez inne osoby jest surowo zakazana przez prawo i może skutkować wyłączeniem takiej osoby od dziedziczenia.
Na samym początku konieczny jest wybór właściwej formy testamentu. Prawo przewiduje trzy formy zwykłe (i kilka szczególnych w wyjątkowych sytuacjach). Testament można napisać własnoręcznie, pismem ręcznym (nie na maszynie lub komputerze!), opatrzyć datą i własnym podpisem. Jest to najprostsza forma. Testament można też sporządzić w formie aktu notarialnego lub jako testament allograficzny. Ten ostatni sporządza się poprzez ustne oświadczenie testatora złożone w obecności dwóch świadków wobec wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.
Jak spisać testament?
Najpowszechniej oczywiście funkcjonują testamenty własnoręczne lub w formie aktu notarialnego. Jeżeli majątek jest rozległy, składa się z wielu składników, a testator ma autorskie pomysły na rozrządzenie nimi, to wskazane jest skorzystanie z pomocy notariusza, który zadba o to, by treść testamentu była czytelna, klarowna i zgodna z prawem.
W wyborze odpowiedniej formy testamentu pomoże na pewno przeanalizowanie swojego majątku, jego składników, ale także potencjalnych spadkobierców. Trzeba pamiętać, że chociaż testament ma pierwszeństwo w stosunku do dziedziczenia ustawowego, to osoby, które byłyby powołane do dziedziczenia z mocy ustawy mogą się starać o zachowek. Przysługuje on zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy w wysokości połowy udziału, który przypadałby im przy dziedziczeniu ustawowym lub nawet 2/3 tego udziału, jeśli uprawniony jest małoletni bądź trwale niezdolny do pracy.
Trzeba wziąć pod uwagę w testamencie odpowiedni podział swoich składników majątkowych dla uniknięcia ewentualnych przyszłych sporów. W ostateczności możliwe jest dokonanie wydziedziczenia, czyli pozbawienia prawa do zachowku.
Dobra śmierć
Testament warto sporządzić nie tylko w sytuacji, kiedy majątek jest bardzo duży. Ułatwia on podział spadku także przy mniejszych majątkach. Pomoże w sytuacjach, w których obok interesów poszczególnych osób trzeba uwzględnić ich sytuację życiową. Można wtedy wziąć pod uwagę, jak rozwiązać sprawy spadkowe, gdy jeden syn miesza w jednym domu z ojcem-spadkodawcą i roztacza nad nim swoją opiekę, a drugi syn nie utrzymuje z rodziną żadnego kontaktu. W przypadku istnienia różnorakich rodzinnych sporów testament może pomóc w rozwiązaniu spraw majątkowych, by nie przenosić ich na drogi prawne czy sądowe.
Ponadto, warto pamiętać o możliwości ustanowienia wykonawcy testamentu, czyli osoby, która zajmie się wykonaniem jego treści. Powołanie takiej osoby usprawnia zarządzanie majątkiem spadkowym do czasu objęcia go przez spadkobierców.
Kropką nad „i” w temacie testamentów niech będzie odwołanie do mądrości Kościoła. Kapłani są zobowiązani instrukcjami do przygotowania własnych testamentów i złożenia ich we właściwej kurii biskupiej. W wypadku śmierci kapłana jego sprawy spadkowe są wtedy prostsze do ogarnięcia. Testament zapewnia swobodę wyrażenia woli spadkodawcy i jednocześnie ułatwia całe postępowanie. Może jest to także jakaś forma przygotowania się do dobrej śmierci?
Czytaj także:
Testament zakonnicy: 10 rzeczy, których nigdy nie będę żałować przed śmiercią
Czytaj także:
Spadek, który nie prowadzi do podziału – czy to w ogóle możliwe?