100 unikatowych, archiwalnych zdjęć na 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości – to niezwykły projekt Narodowego Archiwum Cyfrowego. Zabiera nas w podróż w przeszłość: po wnętrzach domów, fabrykach, warsztatach, salach balowych i potańcówkach pod gołym niebem.
Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.
Na zdjęciach możemy zobaczyć znane postacie, m.in. aktorkę Helenę Modrzejewską, marszałka Józefa Piłsudskiego, malarza Wojciecha Kossaka stojącego w swojej pracowni obok modelu konia, aktora Adolfa Dymszę z rodziną podczas konkursu na najpiękniejszy samochód oraz atletę Zygmunta Breitbarta, który podczas występu w cyrku dźwiga na klatce piersiowej specjalną metalową konstrukcję, po której jeżdżą dwaj motocykliści.
Są też liczni „zwykli” Polacy. Jest np. para kołysząca niemowlę na płachcie materiału, żołnierz i jego ukochana (z opisu można się dowiedzieć, że to Wera Gajdzińska i wachmistrz Watysiak, a zdjęcie zostało zrobione po podoficerskim biegu w Garwolinie w 1937 r. Ciekawe, co się stało z wachmistrzem Matysiakiem dwa lata później?), nieznana z nazwiska warszawska kwiaciarka, szewc w swoim zakładzie i wiejskie dzieci pchające samochód po świeżo zaoranym polu.
Zdjęcia pokazują świat, który odszedł w przeszłość. Np. skrzyżowanie ulicy Nowy Świat z Alejami Jerozolimskimi w Warszawie wygląda zupełnie inaczej niż dzisiaj – przedwojenne Aleje są dużo węższe, stoją przy nim inne domy, nie ma ronda i oczywiście nie ma palmy. Piękne zdjęcie przedstawia fragment wiejskiej drogi w Rozdole nad Dniestrem, z przysadzistymi domami krytymi unikalnym dzisiaj drewnianym gontem.
Na kolejnym możemy zobaczyć dziewczęta ozdabiające dom gałęziami kasztanowca na Zielone Świątki w Bronowicach k. Krakowa. Jest też ciekawe zdjęcie z kawiarni „George” przy ulicy Jasnej w Warszawie, której atrakcją były telefony na każdym stoliku, umożliwiające rozmawianie z osobami obecnymi w lokalu. To dopiero był trendsetting!
Każde zdjęcie zostało opatrzone opisem, w którym znalazł się nie tylko autor, data i miejsce wykonania fotografii, ale często również różne ciekawostki. Np. obok fotografii szewca jest informacja, że tacy rzemieślnicy nie tylko naprawiali obuwie, ale również wykonywali je od podstaw oraz że biedni ludzie często mieli jedną parę butów, które zakładali tylko w niedzielę. Przy groźnie wyglądającym zdjęciu samochodu, który przebił barierkę na wiadukcie Pancera w Warszawie i zwisa jednym kołem nad przepaścią, mamy kopię policyjnego dokumentu z opisem zdarzenia – do wypadku doszło z powodu awarii kierownicy w samochodzie i nikt „nie poniósł szwanku”.
Twórcy albumu postanowili zwrócić szczególną uwagę na sukcesy młodego państwa polskiego. W zestawieniu znalazła się m.in. sławna Luxtorpeda, czyli pociąg produkowany w Chrzanowie, port w Gdyni i huta w Katowicach. Jest też bodaj ostatnie wspólne zdjęcie Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury przed ich tragiczną śmiercią w wypadku samolotowym w 1932 r.
100 zdjęć wybrali internauci spośród kilkuset w głosowaniu trwającym od lutego 2018 r. Autorzy fotografii to m.in. Narcyz Witczak-Witaczyński, Henryk Poddębski i wielu innych fotoreporterów pracujących dla „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”. Zdjęcia zostały pogrupowane w 10 sekcjach: Życie codzienne, Krajobraz, Kultura, Przemysł, Sport, Polityka, Obyczaje, Dzieci i młodzież, Wojsko oraz Nauka.
Podpisy pod zdjęciami są w dwóch językach – po polsku i po angielsku. Możecie więc je pokazać swoim zagranicznym znajomym!
W poniższej galerii znajdziecie subiektywny przegląd fotografii NAC:
Podpisy do zdjęć pochodzą z albumu “100×100”.
Wszystkie zdjęcia można natomiast obejrzeć TUTAJ.
Czytaj także:
Uczestnik powstania warszawskiego: patriotyzm realizuje się w codzienności
Czytaj także:
Warkocze pod maciejówką. Dziewczyny, które walczyły o niepodległość
Czytaj także:
Zobacz kolorowe zdjęcia Warszawy z 1947 roku