Dlaczego stadion Athletic Bilbao nazywa się San Mamés (św. Mamas)?

Athelic Bilbao to jedna z najstarszych drużyn ligi hiszpańskiej. W 2023 r. obchodzi 125-lecie swoje działalności i szczyci się, razem z Realem Madryt i Barceloną, ciągłą obecnością w Primera División. 

Oprócz tego niewątpliwego sportowego osiągnięcia drużynę charakteryzuje specyficzna futbolowa filozofia: to jedyna drużyna na świecie, której cały skład przeszedł przez młodzieżówkę klubową.

Zespół z tak długą historią ma jeszcze więcej niespodzianek. Jedną z nich jest to, skąd bierze się ich przydomek – „Lwy”.

Wbrew temu, co mogłoby się nam wydawać, nie bierze się on z ich siły i piłkarskiego pazura, ale ze sfery duchowej!

Wiąże się bowiem z legendą o św. Mamasie, od którego bierze nazwę stadion klubu (San Mamés) – nawiasem mówiąc, nazywają go także „Katedrą” (La Catedral).

Żył w III w. w Kapadocji. Pochodził z chrześcijańskiej rodziny. Jego rodzice zostali zabici za wiarę i Mamas został sierotą. Zaopiekowali się nim miejscowi patrycjusze oraz bogata wdowa, która zostawiła mu w spadku swój majątek. Zamiast zachować go dla siebie – rozdał go ubogim.

Gdy miał 15 lat, podczas prześladowań za cesarza Aureliana, został pochwycony i poddany najrozmaitszym torturom. Zgodnie z legendą, towarzyszył mu w ich trakcie anioł i umacniał go podczas prób.

Gdy wydostał się z więzienia udał się w góry, gdzie mieszkał pracując jako pasterz. Tam dokonywał swych pierwszych cudów. Po dwóch latach został ponownie złapany przez władze, a po torturach rzucony lwom na arenie. Te jednak nie zrobiły mu krzywdy, obłaskawione przez świętego mężczyznę. 

W końcu święty został zabity trójzębem. To dlatego trójząb oraz lwy są atrybutami św. Mamasa, który jest patronem sierot. 

Mieszkańcy Kapadocji rozpowszechnili kult św. Mamasa na całym świecie. Relikwia jego głowy trafiła do Europy z Konstantynopola do francuskiego miasta Langres, gdzie spoczywa do dziś w katedrze św. Mamasa.

Stamtąd jego kult rozprzestrzenił się w Hiszpanii, dzięki pielgrzymom zdążającym do Santiago de Compostela.

Bilbao stało się w Hiszpanii miejscem szczególnego kultu tego świętego. Miasto zostało założone w 1300 r. na trasie Camino de Santiago. W pobliżu ujścia rzeki Nervión, na wzgórzu, wzniesiono małą pustelnię poświęconą św. Mamasowi. Istnieją dowody datujące jej powstanie na 1447 r. 

Na fundamentach pustelni wybudowano później klasztor franciszkanów, a potem Dom Miłosierdzia zwany Azylem św. Mamasa.

W kaplicy tej budowli męczennik jest wciąż czczony. Znajduje się tu jego relikwiarz z fragmentem czaszki oraz figurka przedstawiająca go w towarzystwie lwów.

Kiedy w 1898 r. powstała drużyna Athletic Bilbao grała początkowo na boisku oddalonym od miasta. W 1913 r. wydzierżawili działkę obok Azylu św. Mamasa i wybudowali pierwszy stadion, który początkowo mieścił do 7000 widzów. Otrzymał nazwę San Mamés (Święty Mamas).

Obiekt był wielokrotnie przybudowywany, a po generalnym remoncie z okazji Mistrzostw Świata ‘82 liczba jego miejsc zwiększyła się do 45 000.

W 2013 r. po stu latach historii stary stadion został zburzony. Na jego miejscu powstał nowy obiekt, który może pomieścić do 53 000 kibiców.

To nowoczesny, funkcjonalny i innowacyjny budynek. Jego budowa była kamieniem milowym dla wielu innych projektów budowli sportowych.

W 2015 r. został nagrodzony tytułem najlepszego obiektu sportowego świata na World Architecture Festival, został Obiektem Roku 2017 na World Football Summit oraz uzyskał najwyższe wyróżnienie w kategorii obiektów sportowych na Światowych Targach Designu 2020.

Kolejną ciekawostką jest to, że kibice często nazywają stadion „Katedrą”. Wzięło się to z rozmów, które prowadzili mieszkańcy Bilbao:

– Gdzie idziesz?

– Do św. Mamasa.

– Do pustelni?

– Nie, do katedry!

I tak przyjęła się nowa nazwa stadionu.

Magazyn „France Football” umieścił San Mamés jako jedno z 30 najbardziej tętniących życiem boisk na świecie i, jak napisano na stronie Athletic Club, jest to „miejsce, w którym poświęcenie, kult, charakter i pasja łączą się w niezrównany sposób w osobie świętego o imieniu Mamas”.

Drużyna z Bilbao jako jedyna ma własną „Katedrę”, ale istnieją inne kluby, które grają na stadionach nazwanych imionami świętych.

We Włoszech A.C. Milan i Inter dzielą stadion im. Giuseppe Meazza, lepiej znany jako San Siro, Napoli gra na San Paolo (św. Paweł), a angielskie Newcastle na St. James Park.