Korona cierniowa z… aniołów? Co Botticelli namalował Chrystusowi wokół głowy

„To właśnie za sprawą tak wyjątkowych obrazów jak ten, Botticelli niezwykle nas fascynuje ” – stwierdził prezes amerykańskiego oddziału domu aukcyjnego Sotheby’s, George Wachter. Na początku 2021 roku w Nowym Jorku odbyła się aukcja tego rzadkiego płótna pędzla Botticellego, pozostającego jeszcze wtedy na rynku dzieł sztuki, którego wartość szacuje się na 40 milionów dolarów.

Dzieło przedstawia Chrystusa – Męża boleści tuż po biczowaniu, ukoronowaniu cierniem i sądzie przed Piłatem. Smutek i posępność oblicza Jezusa potęgują tragizm zbliżającej się Męki. Zaskakuje jednak to, że wokół głowy Zbawiciela unosi się w locie dziesięciu aniołów. Cóż oni tam robią?

Odpowiedź przynoszą trzymane przez nich przedmioty: drabina, włócznia, gwoździe i gąbka… Każdy ma w dłoniach jakieś narzędzie Męki. Tuż nad głową Chrystusa Botticelli namalował krzyż, który wydaje się koronować Zbawiciela. Przywołane na płótnie narzędzia przypominają o doskonałej ofierze, do jakiej Chrystus się przygotowuje. Zapraszają też do kontemplacji. Przepełnione smutkiem spojrzenie Chrystusa przepowiada dramat Golgoty, a skrzyżowane na piersi ręce podkreślają odkupieńczy wymiar pasji.

Za tym wyjątkowo poruszającym i raczej nietypowym dla Botticellego obrazem stoi ożywiona duchowość charakteryzująca artystę w ostatnich latach życia. Pozostawał on wtedy pod ogromnym wpływem florenckiego kaznodziei i reformatora, Girolama Savonaroliego, który w swoich płomiennych kazaniach piętnował nadużycia Kościoła. Botticelli podzielał jego poglądy i odszedł od tematów mitologicznych i poetyckich, po jakie zwykle sięgał, na rzecz bardziej ascetycznych motywów.

Dzieło Ecce Homo Botticellego gościło na wystawach w Los Angeles, Londynie oraz Dubaju. Następnie wróciło do Nowego Yorku, gdzie zostało wystawione na wielkiej aukcji 27 stycznia 2021 i sprzedane za 45,5 miliona dolarów.