Podczas pierwszej wizyty w tym kraju papież odwiedzi wiele miejsc o wielkim znaczeniu dla chrześcijaństwa. Jest to ziemia, która została uświęcona obecnością Abrahama, proroków oraz apostołów.
Spełnione marzenie Jana Pawła II
Pod wieloma względami wizyta papieża Franciszka w Iraku jest pielgrzymką do części „Ziemi Świętej”. Jest to ziemia, która została uświęcona obecnością Abrahama, starotestamentowych proroków Daniela i Jonasza oraz apostołów.
Read more:
„Zabili ich, gdy chcieli zabrać ze sobą obraz Matki Bożej”. Do takiego Iraku przyjeżdża Franciszek
Wizyta ta, pierwsza, jaką złoży w Iraku Biskup Rzymu, jest „spełnieniem obietnicy, kiedy święty papież Jan Paweł II pragnął w roku 2000 przejść śladami wiary, poczynając od naszego ojca Abrahama, który przybył z Ur chaldejskiego” – stwierdził biskup Francis Kalabat stojący na czele Chaldejskiej Eparchii Katolickiej w Detroit. „Marzenie to spełnia się teraz dzięki naszej wierze chrześcijańskiej, wierze opiekunów Ur chaldejskiego i dzieci Abrahama”.
Jak napisał bp Kalabat w e-mailu przesłanym portalowi Aleteia, „Irak zawsze będzie miejscem szczególnym, nie tylko ze względu na to, że stąd emigrowali nasi praojcowie, ale dlatego, że tu bije źródło naszej wiary”.
Oficjalne przywitanie papieża Franciszka w Iraku:
Ziemia proroków i chrześcijan
Po wyjściu z samolotu papież Franciszek stanie na ziemi o długiej i złożonej historii. Niektórzy utrzymują, że tu właśnie znajdował się Ogród Eden oraz tu budowano wieżę Babel.
Wiszące ogrody, jeden z siedmiu cudów świata starożytnego, znajdował się na południe od dzisiejszego Bagdadu, na brzegach Eufratu. Wśród wygnańców z Izraela, którzy tu zamieszkali, był m.in. uratowany z jaskini lwa prorok Daniel.
Sam Bagdad został założony w 762 r. po Chrystusie przez kalifa Al-Mansura z dynastii Abbasydów w pobliżu rzek Tygrys i Eufrat. Chociaż ponad 98% ludności Iraku to wyznawcy islamu, kraj zamieszkuje dość duża grupa chrześcijan. Ich obecność tutaj datuje się od czasu początków Kościoła.
Ano Jawhar Abdoka, minister transportu i komunikacji w rządzie regionu Kurdystan, powiedział w jednym z wywiadów, że może wskazać grób swojej pra-pra-pra-babci. „W latach 90. XX w. w mieście Erbil rezydował biskup. Jest to jedna z najstarszych wspólnot chrześcijańskich na świecie. Wiarę w Chrystusa przyniósł tu i krzewił św. Tomasz Apostoł oraz Mar Addai i Mar Mari, dwóch z 72 uczniów. Wizyta papieska to dla nas zachęta pozostania w ojczyźnie”.
Społeczność chrześcijańska w Iraku składa się dziś z Chaldejczyków, Syryjczyków, Ormian, melchitów, prawosławnych i protestantów.
W Ur urodził się Abraham
Po wizycie w pałacu prezydenckim w Bagdadzie w piątek, 5 marca, papież Franciszek uda się do syryjskokatolickiej katedry Matki Bożej Zbawienia, gdzie zwróci się do biskupów, księży, osób konsekrowanych, seminarzystów i katechetów.
Katedra, jeden z największych kościołów w mieście, była miejscem dwóch ataków terrorystycznych, w tym ataku przeprowadzonego przez tzw. Państwo Islamskie 31 października 2010 r., w którym zginęło dwóch księży i 46 osób świeckich.
Kościół (zaprojektowany przez polskiego architekta) w kształcie łodzi przypomina tę, którą Jezus i apostołowie przemierzali jezioro podczas burzy.
W sobotę 6 marca papież Franciszek uda się na południe Iraku, do Ur, gdzie weźmie udział w spotkaniu międzyreligijnym. Tu właśnie urodził się Abraham i tu także po raz pierwszy rozmawiał z Bogiem (Rdz 11, 28-31). Pan poprosił Abrahama, aby porzucił ziemię ojców i udał się do krainy Kanaan.
Założone ok. 6 tys. lat temu nad Eufratem Ur chaldejskie jest jednym z najstarszych i najważniejszych miast sumeryjskich. Było stolicą imperium sumeryjskiego, które pod koniec III tysiąclecia przed Chrystusem panowało nad całą Mezopotamią. Rozwojowi miasta oraz jego handlowej i politycznej dominacji w regionie sprzyjała lokalizacja pomiędzy rzekami Tygrys i Eufrat, w pobliżu Zatoki Perskiej.
Największy rozwój miasta przypadł na okres pierwszej dynastii (2500-2300 p.n.e.) oraz trzeciej dynastii (2000-1900 p.n.e.), z których zachowały się świątynie, nagrobki i pałace. W czasie panowania Ur-Nammu, założyciela trzeciej dynastii, powstała schodkowa wieża sakralna znana jako ziggurat. Budowla, poświęcona Nannie, sumeryjskiemu bóstwu księżyca, do dziś przyciąga rzesze turystów.
Tego samego dnia Ojciec Święty odprawi mszę św. w rycie chaldejskim w bagdadzkiej katedrze pw. św. Józefa. Koncelebransem będzie kard. Louis Raphaël Sako, chaldejski patriarcha Babilonu, rezydujący w irackiej stolicy. Katedrę, która może pomieścić ponad 400 osób, wzniesiono w latach 50. XX w. W 1956 r. konsekrował ją chaldejski patriarcha Jusef VII Ghanima.
Niniwa i schronienie chrześcijan
Niedziela 7 marca będzie najbardziej interesującym dniem papieskiej wizyty w Iraku dla tych, którzy śledzą losy chrześcijan w tym państwie w ciągu ostatnich sześciu, siedmiu lat. Ojciec Święty poleci do miasta Erbil, stolicy i największego miasta autonomicznego regionu irackiego Kurdystanu, skąd zostanie przewieziony do pobliskiego Mosulu.
Miasto to, położone na brzegu zachodniego Tygrysu, jest stolicą administracyjną Guberni Niniwy. W pobliżu znajdują się archeologiczne wykopaliska starożytnego asyryjskiego miasta Niniwa, założonego 6 tys. lat przed Chrystusem.
Dzięki współistnieniu różnych grup etnicznych, językowych i religijnych Mosul od 2500 lat odzwierciedla pluralistyczną tożsamość Iraku. Założony w VII w. p.n.e. w imperium asyryjskim, ze względu na swoje strategiczne położenie, Mosul był ważnym ośrodkiem handlowym w epoce Abbasydów.
Szczyt swoich wpływów osiągnął w XII w. ery nowożytnej, za panowania dynastii Zangid. To właśnie wtedy założono w Mosulu szkoły obróbki metalu i malarstwa, które w XIII w. dały asumpt rozwojowi rzemiosła, który utrzymywał się przez stulecia. Podczas panowania dynastii mongolskich i tureckich, jak również we wczesnym okresie osmańskim, w Mosulu powstały liczne meczety i medresy.
To „miasto proroków”, nazwane tak ze względu na obecność grobowców pięciu proroków muzułmańskich, znane również jako Um Al-Rabi’ain, „matka dwóch źródeł”, zachowało swoją średniowieczną architekturę i ścisłe centrum, w którym spotkać można budowle muzułmańskie, chrześcijańskie i osmańskie.
Read more:
Pielgrzymka Franciszka do Iraku. Co trzeba wiedzieć?
Zagłada i odbudowa Mosulu
Miasto stanowiło niepowtarzalną mozaikę kultur i religii do momentu, kiedy w czerwcu 2014 r. zostało zajęte na trzy lata przez oddziały tzw. Państwa Islamskiego.
Szacuje się, że z Mosulu, który w 2004 r. liczył 1 846 500 mieszkańców, uciekło około pół miliona osób, w tym ponad 120 tys. chrześcijan. Miasto ulegało systematycznej dewastacji; zniszczone zostały liczne kościoły, mauzoleum proroka Jonasza, część stanowiska archeologicznego Niniwa, a także niezwykle rzadkie manuskrypty i ponad 100 tys. książek przechowywanych w Bibliotece Mosulskiej, znaleziska archeologiczne oraz liczne posągi znajdujące się w zbiorach Muzeum Niniwy.
W czerwcu 2017 r. tzw. Państwo Islamskie, otoczone przez siły rządowe i mające kontrolę jedynie nad starym miastem, zniszczyło meczet Mūr ad-dīn – symbol kalifatu, który kilka dni później został przejęty przez armię iracką wraz z fragmentem średniowiecznej części miasta. W lipcu 2017 r., po dziewięciu miesiącach walk, Mosul został wyzwolony.
Obecnie trwa odbudowa miasta, która ma zachęcić uchodźców do powrotu. W listopadzie ubiegłego roku Muzeum Archeologiczne, w którym znajdują się ocalałe zabytki starożytnej Niniwy, zostało ponownie otwarte dla zwiedzających, choć jego zbiory zostały znacznie uszczuplone przez grabieże.
W ostatnich miesiącach UNESCO rozpoczęło prace renowacyjne meczetu Al-Nuri i dwóch kościołów w starej części miasta: dominikańskiego kościoła al-Saa’a, Matki Bożej Godziny, którego dzwonnica i zegar były darem cesarzowej Eugenii, żony Napoleona III, a także syryjskokatolickiej katedry al-Tahera.
Karakosz
Wraz z chaldejskim arcybiskupem Mosulu Najeebem Michaelem OP, Ojciec Święty będzie modlił się za ofiary wojny na placu kościelnym Hosh al-Bieaa. Następnie uda się helikopterem do Kara Kusz (Karakosz), znanego również jako Bachdida, Baghdeda lub Al-Hamdanija, asyryjskiego miasta w północnym Iraku.
Kara Kusz znajduje się w pobliżu ruin starożytnych asyryjskich miast Nimrud i Niniwa. Latem 2014 r. bojówki Państwa Islamskiego wtargnęły do miasta, niszcząc domy i kościoły chrześcijan, bibliotekę i inne ważne budynki.
90% z 50 tys. mieszkańców stanowili chrześcijanie, którzy jednak szybko uciekli do irackiego Kurdystanu. Miasto zostało wyzwolone spod okupacji dżihadystów dwa lata później i od tego czasu chrześcijańskie organizacje charytatywne i stowarzyszenia międzynarodowe starają się odbudować to, co zostało zniszczone, m.in. największy kościół chrześcijański kraju – katedrę pw. Niepokalanego Poczęcia Maryi Panny. Pomoc ta pozwoliła na powrót około 46% osób, które mieszkały w mieście przed inwazją.
Katedra pw. Niepokalanego Poczęcia Maryi Panny w mieście Kara Kusz została zbudowana w latach 1932–1948 dzięki datkom i wytężonej pracy rolników Równiny Niniwy, na południowy wschód od Mosulu. Znana pod nazwą Al-Tahira, katedra jest największym kościołem w Iraku.
Zbudowana na planie prostokąta świątynia jest w stanie pomieścić jednocześnie ponad 2 500 wiernych. Jest to kościół trójnawowy, w którego wnętrzu znajdują się 22 masywne marmurowe kolumny. W sierpniu 2014 r. bojówki tzw. Państwa Islamskiego splądrowały, sprofanowały i spaliły katedrę.
Po wyzwoleniu miasta w październiku 2016 r. budynek na powrót stał się miejscem kultu religijnego – wstawiono tymczasowy ołtarz, a na dachu zamontowano duży drewniany krzyż. Jednakże właściwa odbudowa świątyni mogła ruszyć dopiero w styczniu 2020 r. Wówczas na zrekonstruowanej dzwonnicy ustawiono nową figurę Matki Bożej, pokryte sadzą marmurowe ściany i kolumny oczyszczono, a na ołtarzu umieszczono dwumetrowy wizerunek Matki Bożej Niepokalanej.
W kościele papież Franciszek przewodniczyć będzie modlitwie Anioł Pański i wygłosi przemówienie.
Msza święta na otwartym powietrzu
Stamtąd papież powróci do Erbilu na ostatnią ceremonię swojej wizyty, wieczorną mszę świętą na stadionie im. Franso Hariri w Erbilu, który standardowo mieści ok. 28 tys. widzów. Jednak ze względu na ograniczenia związane z COVID-19 na obiekt wpuszczonych zostanie znacznie mniej osób.
Wcześniej papież zje obiad w patriarchalnym seminarium św. Piotra, znajdującym się w dzielnicy Ankawa w Erbilu. Jest to jedyne seminarium działające w Iraku, w którym kształci się chaldejskich księży dla kraju i diaspory. Od 1960 r. seminarium duchowne działało w Bagdadzie, lecz w 2007 r., po porwaniu rektora i wicerektora, zostało przeniesione do Ankawy.
Erbil jest uważany za jedno z najstarszych miast świata, a jego pierwsi mieszkańcy osiedlili się tam co najmniej w XXIII wieku p.n.e. Sumerowie, Asyryjczycy, Babilończycy, Sassanidowie, Medowie, Rzymianie, Abbasydzi i Osmanowie mieszkali w starożytnym sercu miasta – w Cytadeli – położonej na 30-metrowym płaskowyżu. W Cytadeli, uznanej w 2014 r. przez UNESCO za obiekt światowego dziedzictwa, znajduje się Wielki Meczet i Muzeum Tkanin Kurdyjskich, w którym z kolei mieści się Muzeum Cywilizacji i Muzeum Dziedzictwa Syryjskiego.
Miasto stało się schronieniem dla ok. 540 tys. osób uchodzących przed Państwem Islamskim z innych miejsc w Iraku, głównie z Kara Kusz i Mosulu.
Ankawa to dzielnica miasta Erbil, w której mieszka większość chrześcijan. Jak zauważa minister Abdoka, który sam jest chaldejskim katolikiem, Erbil to obecnie największe miasto chrześcijańskie na Bliskim Wschodzie, zamieszkane przez 65 tys. wyznawców Chrystusa.
Minister wskazuje, że po inwazji na Irak w 2003 r. z kraju uciekło wielu chrześcijan, gdyż postrzegani byli jako sojusznicy USA i innych krajów koalicji. Wielu uchodźców osiedliło się w Kurdystanie, gdzie obecnie przebywa ok. 80-90% wszystkich irackich chrześcijan.
Read more:
Dziewczynka, która wybaczyła ISIS. Marzy o świecie bez wojen