Co się zmieniło w modelu polskiej rodziny przez ostatnich 7 lat? Zmianie uległ nie tylko język opisujący relacje międzyludzkie, ale również same preferencje Polaków.Wśród ogółu dorosłych Polaków prawie trzy piąte żyje w związku małżeńskim (59%), a ponad jedna czwarta (26%) jest stanu wolnego. Co dziesiąty badany to wdowiec lub wdowa (10%), a pięć na sto osób jest rozwiedzionych lub w separacji (5%). Należy jednak dodać, że dwie piąte (41%) osób definiujących się jako kawaler lub panna jest z kimś w związku, więcej niż jedna czwarta osób rozwiedzionych ma partnera lub partnerkę (29%), a wśród wdowców i wdów ten odsetek wynosi tylko 2%.
Warto również zwrócić uwagę, że zmianie uległ język obrazujący bliskie relacje międzyludzkie. Jeszcze w 2013 do opisu sytuacji, gdy dwie osoby żyjące w niezalegalizowanym związku prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, posługiwano się terminem „konkubinat”. Wystarczyło 7 lat, by słowo to nabrało pejoratywnego znaczenia i niemal wyszło z użycia: dziś mówi się zwykle o partnerach wspólnie zamieszkujących lub związku nieformalnym – zauważa CBOS.
Jaki model rodziny wybierają Polacy?
Jeśli chodzi o preferowany model rodziny, to jako najlepsza sytuacja dla rodziny wygrywa model partnerski – wskazuje na niego niemal trzy piąte dorosłych Polaków (58%). Drugie miejsce – z jedną piątą głosów (20%) – zajmuje rozwiązanie, w którym oboje małżonkowie pracują, a kobieta dodatkowo zajmuje się prowadzeniem domu, wychowywaniem dzieci itp.
Niedaleko za tym modelem znajduje się, zaznacza CBOS, tradycyjny układ patriarchalny, w którym tylko mąż pracuje, a kobieta zajmuje się domem i dziećmi. Jako najlepszą sytuację dla rodziny wybiera go 14% ankietowanych.
W porównaniu z badaniem realizowanym w 2013 roku znacznie wzrosło poparcie dla modelu partnerskiego – przez długi czas odsetek zwolenników tego rozwiązania utrzymywał się na zbliżonym poziomie (ok. 41-48% w latach 2004–2013), a od ostatniego pomiaru wzrósł o 12 punktów procentowych. Jednocześnie zmalało wybieranie modeli obciążających głównie kobiety jako najlepszych dla rodziny.
Read more:
Partnerski model rodziny. Jak to wygląda u Polaków?
Mężczyźni nadal chętniej niż kobiety wybierają model tradycyjny, czyli taki, w którym zajmują się wyłącznie pracą zawodową, a żona – wyłącznie domem i dziećmi. Obecnie model ten preferuje 17% mężczyzn i 11% kobiet. Kobiety o poglądach lewicowych nieco częściej niż te identyfikujące się z prawicą preferują model partnerski związku, podczas gdy badane o poglądach prawicowych częściej wybierają model tradycyjny.
Również religijność wpływa na preferowany przez kobiety podział obowiązków zawodowych i rodzinnych w związku – im większa częstość praktyk religijnych, tym większa aprobata dla tradycyjnego układu, a rzadsze praktyki (lub ich brak) idą w parze z preferowaniem modelu partnerskiego. Różnice te nie są jednak bardzo duże.
Read more:
Czy pandemia zmieniła naszą religijność? Badania CBOS
Deklaracje a rzeczywistość
Oczekiwania odnośnie do najlepszego dla rodziny układu obowiązków zawodowych i domowych różnią się zwykle od rzeczywistości – zauważa CBOS. Najczęściej wskazywany w badaniu model partnerski jest realizowany u niespełna dwóch piątych osób gospodarujących z drugą osobą (37%). W drugiej kolejności występuje w polskich rodzinach model nieproporcjonalny żeński – jego realizowanie deklaruje obecnie przeszło jedna piąta respondentów (21%).
W porównaniu z poprzednim badaniem (z 2013 r.) ‒ wzrósł odsetek ankietowanych deklarujących, że realizują model partnerski: z 27% do 37%.
Analityczka CBOS Marta Bożewicz zwraca uwagę, że w przypadku modelu partnerskiego satysfakcja z realizowanego układu dotyczy ponad czterech piątych badanych. Jej zdaniem jako model najbardziej pożądany wśród Polaków, będzie się on w przyszłości upowszechniał.
Badanie przeprowadzono na reprezentatywnej, imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL.
CBOS, tk / Warszawa
Read more:
CBOS: polska młodzież coraz mniej religijna. „Jest to zjawisko systematyczne”