Wśród wielu pytań wokół pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 ważne miejsce zajmują te dotyczące odpowiedzialności prawnej osób skierowanych do odbycia kwarantanny. Należy zakładać, że w kolejnych dniach liczba takich osób będzie lawinowo rosła. Przyjrzyjmy się zatem, co grozi za złamanie obowiązku poddania się kwarantannie.
Kwarantanna przez 14 dni? Niekoniecznie
Kwarantanna jest odosobnieniem osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie. Izolacja ma na celu zapobieżenie szerzenia się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych, takich jak właśnie choroba wywołana koronawirusem SARS-CoV-2. W związku z wprowadzonym stanem zagrożenia epidemicznego (rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 13.03.2020), każda osoba przekraczająca granicę państwową, w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana odbyć obowiązkową kwarantannę przez 14 dni, licząc od dnia przekroczenia granicy. Termin ten liczy się w ten sposób, że pierwszy dzień następuje po dniu przekroczenia granicy, a koniec terminu przypada o godz. 23:59 w 14. dniu kwarantanny. Co ważne – okres ten może być ponawiany. Decyduje o tym lekarz.
Czytaj także:
Koronawirus – słownik pojęć podstawowych, które musisz znać
Kogo kwarantanna nie dotyczy?
Obowiązek kwarantanny na mocy powyżej wspomnianego rozporządzenia dotyczy wszystkich osób, które przekraczają granicę naszego kraju w celu powrotu do miejsca zamieszkania lub pobytu na jego terytorium, niezależnie od tego, czy miały kontakt z osobami zakażonymi koronawirusem SARS-CoV-2 i nawet niezależnie od tego, czy przebywały w miejscu wystąpienia epidemii. Obowiązku tego nie stosuje się jedynie w przypadku przekraczania granicy Rzeczypospolitej Polskiej w ramach wykonywania czynności zawodowych w państwie sąsiadującym przez osobę wykonującą czynności zawodowe w tym państwie (np. kierowcę zawodowego).
Masowa kwarantanna
Masowa skala obowiązku kwarantanny wynikająca z wprowadzonego stanu zagrożenia epidemicznego modyfikuje ogólne zasady: obowiązek powstaje na mocy samego rozporządzenia, a nie decyzji organu inspekcji sanitarnej (niemożliwe byłoby wydanie tak wielu decyzji), a okres kwarantanny nie liczy się od ostatniej styczności (bo jej w ogóle nie musiało być!), a od dnia przekroczenia granicy. Co pozostaje niezmienne? Obowiązki oraz odpowiedzialność prawna osób odbywających kwarantannę.
Czytaj także:
Chiński sposób na koronawirusa: kwarantanna! Od wczoraj zero nowych przypadków zakażenia w Wuhan
Czego nie wolno na kwarantannie?
Ustawy i rozporządzenia nie zawierają szczegółowego wskazania, jakie aktywności są dopuszczalne i niedopuszczalne w okresie pozostawania w kwarantannie. Wiążące są tu zalecenia rządowe, a te podkreślają bezwzględny obowiązek pozostania w miejscu pobytu oraz nieprzyjmowania jakichkolwiek gości. Z praktycznych względów obowiązkiem kwarantanny objęci są również domownicy osoby poddanej obowiązkowi kwarantanny.
Co jednak z zakupami, opieką nad czworonogami, innymi sytuacjami losowymi? Cóż, obowiązek kwarantanny w przypadku chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych wyprzedza wszystkie inne obowiązki. Krótko mówiąc, żadna sytuacja nie wydaje się wystarczającym uzasadnieniem odstępstwa od ścisłych reguł kwarantanny. Odpowiedzialność społeczna w praktyce nie okazuje się wystarczającym motywem autodyscypliny. Pomocne w zapewnieniu efektywności kwarantanny okazują się sankcje prawne.
Sankcje prawne wobec osób w kwarantannie
Odpowiedzialność prawna osób w kwarantannie wynika z przepisów kodeksu wykroczeń. Zgodnie z art. 116 § 1, karze grzywny (od 20 do 5000 złotych, pojawiła się zapowiedź podwyższenia kary do 30 000 złotych) albo karze nagany podlega m.in. ten, kto będąc podejrzany o chorobę zakaźną (lub na nią chory, lub będąc nawet nosicielem koronawirusa SARS-CoV-2 bez objawów choroby przez nią wywołanej) nie przestrzega nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskazań lub zarządzeń leczniczych wydanych na podstawie tych przepisów przez organy służby zdrowia.
Art. 116. KW
Nieprzestrzeganie nakazów i zakazów przez chorego lub nosiciela choroby zakaźnej lub osoby sprawującej nad nimi pieczę
Kto, wiedząc o tym, że:
1)jest chory na gruźlicę, chorobę weneryczną lub inną chorobę zakaźną albo podejrzany o tę chorobę,2)styka się z chorym na chorobę określoną w punkcie 1 lub z podejrzanym o to, że jest chory na gruźlicę lub inną chorobę zakaźną,3)jest nosicielem zarazków choroby określonej w punkcie 1 lub podejrzanym o nosicielstwo,
nie przestrzega nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskazań lub zarządzeń leczniczych wydanych na podstawie tych przepisów przez organy służby zdrowia,
podlega karze grzywny albo karze nagany.§ 2.Tej samej karze podlega, kto, sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, nie dopełnia obowiązku spowodowania, aby osoba ta zastosowała się do określonych w § 1 nakazów, zakazów, wskazań lub zarządzeń leczniczych.
W przypadku złamania zasad odbywania kwarantanny nie jest wykluczona również odpowiedzialność karna za przestępstwo. Zgodnie bowiem z art. 165 § 1 pkt 1 kodeksu karnego, kto sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach, powodując zagrożenie epidemiologiczne lub szerzenie się choroby zakaźnej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Gdyby skutkiem umyślnego sprowadzenia niebezpieczeństwa była śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, kara pozbawienia wolności ulega wydłużeniu (2-12 lat). Nieumyślne zachowanie zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 1 miesiąca do 3 lat, zaostrzoną jeśli skutkiem nieumyślnego sprowadzenia niebezpieczeństwa jest śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób (6 miesięcy-8 lat).
Jak widać z powyższego, nadzwyczajne środki prawne prewencji rozprzestrzeniania się koronawirusa SARS-CoV-2 są chronione przepisami kodeksu wykroczeń oraz kodeksu karnego. Niech jednak poczucie społecznego obowiązku będzie dominującym motywem obywatelskiej dojrzałości. #zostańwdomu!