„Nie” dla małżeństw dzieci! To problem wciąż aktualny

Malezja wprowadza zakaz małżeństw osób małoletnich.

Nowy rząd Malezji, kierowany przez premiera Mahathira Mohamada, powołanego na urząd w maju ubiegłego roku, mówi „nie” małżeństwom dzieci. Informację na ten temat podała katolicka agencja prasowa UCANews w artykule opublikowanym 22 października br. 10 października rząd 93-letniego premiera Mahatrira Mohamada (urodził się 25 lipca 1925 r.) ogłosił ponadto, że zamierza znieść karę śmierci.

Rząd południowo-wschodniego kraju azjatyckiego wydał dyrektywę skierowaną do władz poszczególnych stanów Malezji, będącej państwem federalnym. Dokument ustala minimalny wiek zawarcia małżeństwa na 18 lat. Decyzja obowiązuje zarówno wyznawców islamu, jak i Malezyjczyków innych wyznań, i nie przewiduje żadnych wyjątków.

Jak informuje agencja UCANews z siedzibą w Hongkongu, próg zawierania małżeństw od 18. roku życia przyjęto już wcześniej, jednak prawo dopuszczało wyjątki. Jeśli chodzi o niemuzułmanów, dziewczęta mogły wyjść za mąż w wieku 16 lat za zgodą naczelnego ministra stanu, w którym mają miejsce zamieszkania. Z drugiej strony, choć prawo islamskie ustaliło minimalny wiek dziewcząt zawierających małżeństwa na 16 lat, dyspensy udzielane przez sądy religijne umożliwiają małżeństwa osób jeszcze młodszych.

Z rządowych statystyk cytowanych przez UCANews wynika, że w dekadzie 2007-2017 w kraju zawarto prawie 15,000 małżeństw, w których jeden z małżonków był osobą niepełnoletnią. W dwóch trzecich przypadków chodziło o związki pomiędzy muzułmanami, a w jednej trzeciej małżonkowie wyznawali inną religię.

Jaki był powód decyzji premiera Malezji?


Na decyzję malezyjskich władz złożyło się wiele powodów. Jednym z nich było niewątpliwie powszechne oburzenie wywołane w czerwcu tego roku ślubem młodej Malezyjki tajskiego pochodzenia z 41-letnim mężczyzną, który miał już dwie żony i sześcioro dzieci.

Jeśli to prawda, jest to szokujące i niedopuszczalne – skomentowała przedstawicielka Funduszu Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF) w Malezji, Marianne Clark-Hattingh (cytowana przez angielski dziennik The Independent).

Przedstawicielka UNICEF wezwała nowy parlament Malezji do zmiany prawa. Kolejną przyczyną decyzji rządu premiera Mahathira Mohamada była również fatwa (dekret religijny) wydana w 2014 r. przez Narodową Radę Fatwy, w której stwierdzono, że małżeństwo nieletnich jest „niezdrową praktyką”, która powoduje „więcej szkody niż pożytku, szczególnie jeśli chodzi o zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci zawierających takie małżeństwa”.

Czytaj także:
UNICEF: dzieci z tych dwóch regionów cierpią wskutek zmian klimatu najbardziej

Specjalny wysłannik ONZ

Być może największy asumpt do decyzji malezyjskich władz dała niedawna wizyta w tym kraju specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. handlu nieletnimi, prostytucji dziecięcej i pornografii dziecięcej Maud de Boer-Buquicchio. Holenderski ekspert stwierdził stanowczo, że „aby pomóc dziecku wydostać się z ubóstwa, trzeba je edukować, a nie wydawać za mąż”.

Dostrzegam złożoność równoległych systemów prawnych w Malezji, w tym różnice w prawie na poziomie federalnym i stanowym. Praktyki zawierania małżeństw przez dzieci w Malezji często wynikają z ubóstwa, patriarchalnych struktur, zwyczajów i błędnych wyobrażeń na temat seksu przedmałżeńskiego – powiedział specjalny wysłannik ONZ, cytowany przez brytyjski The Star (z 4 października br.).

Z tej okazji holenderski ekspert ds. praw człowieka pochwalił wysiłki Malezji na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa w internecie i powstrzymania rozpowszechniania pornografii dziecięcej poprzez przyjęcie w kwietniu 2017 r. ustawy o przestępstwach seksualnych wobec dzieci oraz utworzenie specjalnych sądów do orzekających o przestępstwach na tle seksualnym wobec dzieci.

Sytuacja w Bangladeszu


W innym kraju azjatyckim, Bangladeszu, liczba małżeństw małoletnich pozostaje na bardzo wysokim poziomie, choć i tu obserwuje się ostatnio tendencje spadkową. Według raportu opublikowanego w tegorocznym Tygodniu Praw Dziecka przez organizację pozarządową Ain o Salish Kendra, w Bangladeszu nadal zawiera się najwięcej małżeństw osób małoletnich na całym świecie.

W 2017 r. ponad połowa dziewcząt w Bangladeszu była mężatkami przed ukończeniem osiemnastego roku życia. Jednak jak pokazuje badanie przeprowadzone w l. 2016-2017 w 19 dystryktach tego kraju, odsetek małżeństw zawieranych przez dzieci do 15. roku życia spadł z 62,8 procent w 2015 r. do 10,7 procent w roku ubiegłym. Z drugiej strony, spadek liczby małżeństw małoletnich przed ukończeniem osiemnastu lat był bardzo wolny, od 62,8 procent w 2015 r. do 59,7 procent w 2016 r.

Raport organizacji Ain o Salish Kendra zawiera rekomendacje dotyczące przeciwdziałania nadużyciom w kwestii małżeństw małoletnich. Zaleca się między innymi usunięcie luk prawnych w ustawie dotyczącej zakazu tego typu małżeństw, przyjętej przez parlament Bangladeszu w lutym 2017 r. oraz uściślenie tzw. „okoliczności szczególnych”, zezwalających osobom małoletnim na zawarcie związku małżeńskiego przed osiągnięciem wieku określonego w ustawie.

Zjawisko powszechne w całej Afryce 


Zjawisko małżeństw małych dziewczynek jest także plagą w Afryce, Jak donosi tygodnik The Economist (25 września). W Nigrze, na przykład, 75% dziewcząt wychodzi za mąż przed ukończeniem 18. roku życia. I choć minimalny wiek zawarcia związku małżeńskiego ustalony przez prawo wynosi 15 lat, niektóre panny młode są znacznie młodsze: mają zaledwie 9 lat!

Szacuje się również, że spośród prawie 700 milionów kobiet na świecie, które wyszły za mąż przed 18. urodzinami, jedna szósta to Afrykanki. Zwraca uwagę fakt, że zjawisko to często występuje w środowisku wiejskim. Według The Economist, do połowy bieżącego stulecia niemal połowa małoletnich narzeczonych będzie pochodziła z Afryki.

Jednak Afryka daje także dobry przykład, niosący nadzieję na znaczne ograniczenie tego zjawiska. W Etiopii, jednym z krajów, które w przeszłości miały jeden z najwyższych wskaźników małżeństw dzieci na całym kontynencie, w ostatniej dekadzie odnotowano największy na całym świecie spadek, aż o jedną trzecią. Jedną z przyczyn tego pozytywnego trendu jest edukacja: spośród państw afrykańskich, rząd w Addis Abebie przeznacza największą część wydatków publicznych na edukację.

Zagrożenia związane z małżeństwami zawartymi przez osoby małoletnie 


Wczesne małżeństwa, które same w sobie stanowią nadużycie, nie tylko szkodzą prawom dzieci, zmuszając je na przykład do porzucenia szkoły, ale mają także negatywny wpływ na zdrowie dziewcząt, które „są bardziej narażone na przemoc i wykorzystywanie seksualne”, podkreśla organizacja pozarządowa Plan International. Ponadto ciąże i porody są główną przyczyną śmierci dziewcząt w wieku 15-19 lat.

Wczesne małżeństwo jest czynnikiem ryzyka dla potomstwa panny młodej. Według opublikowanego pod koniec 2018 roku najnowszego raportu UNICEF dzieci urodzone przez nastoletnie matki są 1,5 razy bardziej narażone na śmierć w pierwszym miesiącu życia w porównaniu z dziećmi urodzonymi przez matki z grupy wiekowej 20-29 lat.

Dotyczy to również dzieci urodzonych przez matki, które nie ukończyły żadnej szkoły. Prawdopodobieństwo śmierci takich dzieci przed osiągnięciem piątego roku życia jest 2,6 razy większe niż w przypadku dzieci matek z wykształceniem średnim lub wyższym.

Wydaje się więc, że biorąc pod uwagę powyższe argumenty, droga obrana przez rząd malezyjski jest jak najbardziej słuszna. Pozwala ponadto przerwać błędne koło nędzy. Małżeństwa zawarte w bardzo młodym wieku pozbawiają dostępu do edukacji dziewczęta, które są następnie zmuszone wychowywać dzieci w wieku, w którym wiele ich rówieśniczek w innych częściach świata nadal bawi się lalkami.

Czytaj także:
Dzieci wróciły do szkół… Tymczasem przemoc rówieśnicza to problem globalny

Czytaj także:
To już światowa plaga. Małe dziewczynki zmuszane do małżeństwa