Jak wygląda religijność w polskim wydaniu? Oto wyniki najnowszych badań Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego. Zaprezentowano je we wtorek 8 stycznia podczas konferencji w siedzibie Sekretariatu KEP w Warszawie.To, jak wygląda religijność Polaków można ocenić, spoglądając na dane liczbowe. 38,3 proc zobowiązanych katolików uczestniczyło w niedzielnej Eucharystii w 2017 r., 17 proc. przystępowało do komunii św. – wynika z zaprezentowanych w Warszawie badań Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego. To delikatny wzrost w stosunku do poprzedniego roku. W Polsce działa ponad 10 tys. parafii, w których pracuje 21 tys. księży diecezjalnych. 6 proc. parafii prowadzone jest przez zakony. W 2017 r. udzielono sakramentu chrztu niemal 400 tys. osobom, o 5 proc. więcej niż w 2016 r. Mniej osób przyjęło za to sakrament bierzmowania (288,9 tys.) i małżeństwa (ok. 134 tys. par).
Wzrost dominicantes i communicantes
W 2017 roku w niedzielnej mszy św. uczestniczyło średnio 38,3 % polskich katolików, a do komunii św. przystąpiło 17%. Badanie dominicantes i communicantes przeprowadzono w niedzielę 21 października 2017 r. W tym dniu odprawiono w Polsce 45178 mszy św. W stosunku do 2016 roku wskaźnik dominicantes wzrósł o 1,6 pkt. procentowego, a communicantes o 1 pkt. procentowy.
Wskaźnik dominicantes oblicza się jako odsetek katolików uczęszczających na niedzielną Eucharystię w odniesieniu do ogólnej liczby zobowiązanych. Communicantes – jako odsetek katolików przyjmujących komunię św. w trakcie niedzielnej Eucharystii w odniesieniu do ogólnej liczby zobowiązanych.
Najwyższy wskaźnik dominicantes odnotowano tradycyjnie w diecezji tarnowskiej (71,7%), rzeszowskiej (64,1%) i przemyskiej (59,8%). Najniższy w diecezji szczecińsko-kamieńskiej i łódzkiej (po 24,6%) oraz koszalińsko-kołobrzeskiej (25,6%).
Wskaźnik communicantes był najwyższy w diecezji tarnowskiej (27,6%), zamojsko-lubaczowskiej (22,5%) i pelplińskiej (22,1%) zaś najniższy w diecezji sosnowieckiej (11,2%), szczecińsko-kamieńskiej (11,2%) oraz koszalińsko-kołobrzeskiej (11,4%) i archidiecezji łódzkiej (11,6%).
Z badań wynika, że w diecezjach o najwyższym wskaźniku dominicantes i communicantes proporcjonalnie najwięcej mężczyzn (względem kobiet) uczestniczy we mszy św. Jednocześnie w diecezjach, w których wskaźnik dominicantes jest najniższy, odsetek kobiet względem mężczyzn uczestniczących we mszy św. jest najwyższy i przekracza 62%. Również w diecezjach o najwyższych wskaźnikach dominicantes i communicantes, proporcjonalnie najmniej osób spośród uczestniczących we mszy św. przystępuje do komunii św.
Parafie – duszpasterze – zakony
W 2017 r. działalność duszpasterską prowadziły w Polsce 10 392 parafie katolickie. Zdecydowana większość z nich sprawuje liturgię w obrządku łacińskim, jedynie 129 w obrządkach wschodnich. Większość parafii prowadzonych jest przez diecezje, tylko 6% przez zgromadzenia zakonne oraz stowarzyszenia apostolstwa katolickiego. Najwięcej parafii ogółem i diecezjalnych występuje w diecezjach krakowskiej, tarnowskiej i poznańskiej. Największy odsetek parafii zakonnych występuje w diecezjach krakowskiej, szczecińsko-kamieńskiej i wrocławskiej.
Liczba księży inkardynowanych do diecezji wynosiła w 2017 r. niemal 25 tys. W parafiach duszpastersko zaangażowanych jest 21 tys. księży. Najwięcej księży inkardynowanych jest w diecezji tarnowskiej (1,6 tys.), krakowskiej (1,2 tys.) oraz katowickiej (1,1 tys.). Najmniejsze pod względem liczby księży są diecezje drohiczyńska (268 księży), elbląska (274) oraz Ordynariat Polowy Wojska Polskiego (52 księży). Liczba alumnów diecezjalnych wynosi 2,2 tys. Najwięcej alumnów diecezjalnych przygotowuje się do święceń kapłańskich w diecezjach warszawskiej (160), tarnowskiej (150) oraz krakowskiej (92). W przeliczeniu na 100 księży inkardynowanych, najwięcej alumnów diecezjalnych studiuje w diecezji warszawskiej (18,9), gliwickiej (12,5) oraz pelplińskiej (11,4), najmniej zaś w diecezjach bydgoskiej (4,1), płockiej (5,0) oraz kaliskiej (5,3).
Liczba sióstr zakonnych wynosiła w 2017 r. 17,9 tys. skupionych we 2,2 tys. wspólnotach zakonnych. Najliczniejsze zgromadzenia żeńskie to służebniczki starowiejskie, elżbietanki oraz szarytki. Ponadto w Polsce w klasztorach klauzurowych modli się 1,3 tys. sióstr klauzurowych w 83 domach. Liczba zakonników oraz członków stowarzyszeń życia apostolskiego w 2017 r wynosiła łącznie 11,6 tys. Wśród zakonników 9,1 tys. (79%) stanowili prezbiterzy (posiadający święcenie kapłańskie). Za granicą przebywa 36% zakonników z polskich prowincji. Najliczniejszymi męskimi zgromadzeniami są franciszkanie, salezjanie oraz pallotyni.
Sakramenty
W 2017 r. udzielono sakramentu chrztu niemal 400 tys. osobom, o 5% więcej niż w 2016 r. W większości chrzest przyjmowały dzieci do 1. roku życia. Jedynie 4% dzieci przyjmowało chrzest w wieku od 2. do 7. roku życia. Chrzest w wieku powyżej 7 lat przyjęło niespełna 1% ochrzczonych.
Do I Komunii św. przystąpiło ponad 400 tys. osób. Dla porównania w 2016 r. było to ok. 284 tys. osób.
Sakrament bierzmowania przyjęło 288,9 tys. osób, o 3% mniej niż w roku 2016. Z kolei sakrament małżeństwa został udzielony ok. 134 tys. par. Dla porównania w ubiegłym roku było to ok. 136 tys. par.
W 2017 r. do sądów kościelnych pierwszej instancji wniesiono na wokandę 4,3 tys. spraw o stwierdzenie nieważności małżeństwa, i rozstrzygnięto 3,9 tys. takich spraw. W 2,8 tys. przypadków stwierdzono nieważność małżeństwa, co stanowi 71% rozstrzygniętych w ciągu roku spraw. W 907 sprawach wydano wyrok przeciw nieważności. W 94 przypadkach zrzeczono się procesu. Liczba spraw wniesionych na wokandę w trybie „procesu skróconego” w 2017 r. wyniosła 10. Z tego 8 zakończyło się orzeczeniem nieważności małżeństwa.
Spoglądając na zaprezentowane dane statystyczne za rok 2017, w porównaniu z rokiem 2016 widać, że wzrosła liczba chrztów, zmalała natomiast liczba udzielonych sakramentów bierzmowania oraz małżeństwa – powiedział ks. Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego SAC im. prof. Witolda Zdaniewicza.
Pomoc rodzinie
W 2017 r. działało 2,8 tys. katolickich poradni rodzinnych różnego typu, oraz 29 domów samotnej matki, 11 katolickich ośrodków adopcyjno-opiekuńczych obejmujących pomocą niemal 5 tys. osób oraz 23 telefony zaufania. Ogólnie najwięcej poradni rodzinnych działa w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, kieleckiej oraz katowickiej.
Ks. Sadłoń dodał, że nie zmieniła się praktycznie liczba poradni rodzinnych.
Badaliśmy również działające w parafiach biblioteki. Jest ich obecnie ponad 1 tys. – powiedział.
Podsumowując dane statystyczne za 2017 rok, ks. Wojciech Sadłoń zauważył, że wskazują one na instytucjonalną stabilność Kościoła katolickiego w Polsce.
Sakramenty przyjmowane są w sposób masowy, niemal powszechny. Można się jednak spodziewać, że wraz z procesami demograficznymi podnosić się będzie średni wiek księży oraz sióstr zakonnych – zaznaczył ks. Wojciech Sadłoń.
Czytaj także:
Religijność młodych: pierwsze pokolenie postchrześcijańskie?