Stres jest chorobą naszych czasów. A mimo to, sam w sobie nie jest zły: jest fizjologiczną reakcją organizmu, zestawem mechanizmów samoobronnych, którymi dysponują ciało i umysł, żeby przetrwać. Problemem jest permanentny, nadmierny stres. Jak sobie z nim radzić?Każdego dnia stawiamy czoła jakimś wyzwaniom. W domu, w pracy, także w czasie wolnym stykamy się z całą lawiną różnorodnych wymagań. Stres jest stanem napięcia, dzięki któremu nasze ciało reaguje na te żądania. Nie możemy żyć bez stresu, ponieważ te wyzwania są stale obecne.
Więc dlaczego stres jest klasyfikowany jako choroba? W rzeczywistości, stres sam w sobie nie jest chorobą, ale kiedy jest się w stresie permanentnie, stan samoobrony przekształca się w “zwykły” sposób życia. Wtedy organizm ciągle jest poddawany nadzwyczajnemu wysiłkowi i to właśnie powoduje poważne problemy ze zdrowiem.
Stres bierze górę wtedy, kiedy ciało i umysł mają już dosyć i przez to nie jesteśmy w stanie kontrolować swoich reakcji.
Czytaj także:
Stresujemy się, bo jesteśmy… inteligentni
Czy można wyeliminować stres?
Nie. Stres, jako odpowiedź ciała na sytuacje zagrożenia wewnętrznego czy zewnętrznego, jest odpowiedzią naturalną, która wchodzi w skład ludzkiej fizjologii. Jest częścią codziennego życia: sytuacji w pracy, w domu, w relacjach, może być rezultatem różnych konfliktów emocjonalnych, złego stanu zdrowia czy kłopotów finansowych.
Stres jest także rezultatem pewnych ważnych sytuacji w życiu człowieka: narodzin, śmierci, ślubu, rozwodu, przewlekłej choroby członka rodziny. Co oznacza, że liczba okoliczności, kiedy mamy z nim do czynienia, jest nieskończona. Nawet myślenie o przyszłości może wywoływać stres.
Problemem pojawia się wtedy, co warto powtórzyć, kiedy ciału i umysłowi nie udaje się opanować takiej sytuacji i reakcja fizjologiczna wymyka się spod kontroli.
Należy zacząć się niepokoić, kiedy zaobserwujemy takie na przykład symptomy:
– Nerwowe odruchy: obgryzanie paznokci, zaciskanie szczęki, stukanie palcami, zgrzytanie zębami, zaciskanie pięści, ciągłe dotykanie twarzy, drapanie skóry wokół paznokci, potrząsanie nogami, szarpanie włosów.
– Zmiany nastrojów: lęk, depresja, frustracja, wrogość lub gniew, zniechęcenie, niecierpliwość, drażliwość, niepokój.
– Zaburzenia behawioralne: agresja, zmiana godzin snu, wykonywanie kilku rzeczy naraz, wybuchy emocji, pozostawianie niedokończonych zadań, nieadekwatne, przesadne reakcje, mówienie zbyt szybkie lub krzyczenie, brak aktywności społecznej, brak czasu wolnego, bezsenność, problemy z pamięcią.
– Choroby związane ze stresem: bóle kręgosłupa, zaburzenia układu trawiennego, migreny, bóle głowy, bóle mięśni, problemy ze skórą, problemy jelitowe (biegunki lub zaparcia), częste oddawanie moczu, zawroty głowy.
Czytaj także:
Stres? Zły nastrój? Receptą może być aktywność fizyczna
Klucz: nauczyć się zarządzać stresem
Sposób, w który reagujemy na stres, jest bezpośrednio związany z naszą psychiką i z tym, co specjaliści nazywają „systemem wierzeń”. Są to nasze podstawowe mechanizmy myślenia, które prowadzą nas do analizy zagrożeń i do reagowania na nie.
Tych kilka poniższych przykładowych przekonań (nasza wiara w ich prawdziwość) nasila stres, ponieważ prowadzi do dostrzegania zagrożenia w praktycznie każdej rzeczy, która nas spotyka:
Perfekcjonizm: Czujesz ciągłą presję, żeby coś osiągnąć? Krytykujesz się, bo nie jesteś doskonały? Czujesz, że nie zrobiłeś wystarczająco, mimo że włożyłeś w coś dużo wysiłku? Nie pozwalasz sobie na czas wolny i odpoczynek, bo ucierpiałoby na tym doskonałe wykonanie innych rzeczy?
Kontrola: Czujesz, że ciągle musisz mieć całkowitą kontrolę? Kiedy jesteś zdenerwowany/zdenerwowana, przejmujesz się, jak wyglądasz w oczach innych? Czujesz, że każdy brak kontroli jest oznaką słabości? Czujesz się niekomfortowo, kiedy innym przekazujesz zadania?
Zadowalanie innych: Twoja samoocena zależy od opinii innych na Twój temat? Czasami unikasz niektórych zadań w pracy, bo boisz się, że wywołasz niezadowolenie swojego szefa? Dbasz bardziej o innych niż o samego siebie? Trzymasz większość negatywnych emocji w sobie, żeby nie sprawiać przykrości innym?
Rywalizacja: Czujesz, że nigdy nie wykonujesz swojej pracy tak dobrze jak inni? Czujesz się jak oszust, kiedy mówią Ci, że Twoja praca została zrobiona dobrze?
Jeśli większość Twoich odpowiedzi brzmi: „tak”, to normalne, że czujesz się zestresowany. Wtedy każdy błąd czy pomyłka może być czynnikiem, który Twój mózg uzna za zagrożenie, wyzwalając nieproporcjonalną reakcję!
Zdaj sobie sprawę z przekonań, które masz, a które wywołują stres i wpływają na Twoje zachowanie. Zastąp je myślami bardziej realistycznymi i mniej stresującymi.
Czytaj także:
Jak odnaleźć równowagę w codziennym życiu? 30 sprawdzonych sposobów
10 rad, które pozwolą Ci „opanować” stres
1. Na początku każdego dnia zrób listę swoich zadań, uporządkowaną od najważniejszego do najmniej ważnego.
2. Rób w ciągu dnia krótkie przerwy, w równych odstępach czasu. Odpręż się, rozciągnij albo pooddychaj głęboko i spokojnie przez 2-3 minuty w każdej godzinie.
3. Pilnuj swojej postawy ciała i sprawdzaj od czasu do czasu, czy nie jesteś spięty i czy Twoja sylwetka jest w prawidłowym ułożeniu.
4. Zdrowo się odżywiaj. Ogranicz ilość używek i toksyn (jak kofeina, alkohol, papierosy, słodycze), które przyjmujesz każdego dnia.
5. Kładź się spać co najmniej pół godziny wcześniej niż zazwyczaj i wstawaj 15 minut wcześniej, niż jest to konieczne. Rozbudź się i wykonuj poranne, stymulujące ćwiczenia.
Czytaj także:
Neurolodzy odkryli „cudowną piosenkę”, która redukuje lęk nawet o 65 proc.
6. Zredukuj wszystkie możliwe źródła stresu dookoła siebie (na przykład, upewnij się, że w Twoim miejscu pracy i/lub domu jest dobre światło, wygodne siedzenie, niski poziom hałasu, porządek).
7. Umawiaj się często na spotkania z osobami, które Cię słuchają, które troszczą się o Ciebie i Twoje sprawy; rozmawiaj z nimi, dziel się tym, co Cię spotyka.
8. Zacznij uprawiać jakiś sport albo znajdź inne pasje, które pozwolą Ci uwolnić się od frustracji.
9. Pozwól swojemu umysłowi „oderwać się” przynajmniej dwa razy w ciągu dnia, raz za pomocą muzyki, książki albo Twojego ulubionego programu telewizyjnego, a drugi raz poprzez techniki relaksacyjne.
10. Wykonuj każdego dnia, przez co najmniej 10-15 minut, łagodne ćwiczenia fizyczne oraz trzy 20-minutowe sesje intensywniejszych ćwiczeń w każdym tygodniu.
Czytaj także:
Od problemów finansowych do codziennej radości. 3 proste drogi do szczęścia
Artykuł pochodzi z hiszpańskiej edycji portalu Aleteia
Tekst powstał we współpracy z Javier Fiz Pérezem, psychologiem, profesorem na Uniwersytecie Europejskim w Rzymie, odpowiedzialnym za Naukowy Rozwój Międzynarodowy i za Obszar Rozwoju Naukowego w Europejskim Instytucie Psychologii Pozytywnej (IEPP).