Dawno nie zachwyciła cię żadna świątynia, a twoje odczucia estetyczne zostały uśpione? Jest miejsce na Warmii, które może ci pomóc wyrwać się z letargu nieczułości – jezuicka Bazylika Mniejsza Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce.
Zjawiskowe barokowe przestrzenie i bogate wykończenia bazyliki w Świętej Lipce przypominają najpiękniejsze włoskie bazyliki. Sam przecież obraz w ołtarzu głównym inspirowany był sztuką Wiecznego Miasta, a konkretniej ikoną Matki Bożej z Bazyliki Większej Matki Bożej w Rzymie. Świętolipskie dzieło ukazuje ubraną w srebrną sukienkę Matkę Jedności Chrześcijan.
Matka Jedności Chrześcijan
Skąd to określenie? Jeszcze z czasów, kiedy tymi terenami przebiegała granica Warmii i Prus Książęcych. Między XVI a XVIII wiekiem był to zatem front katolicko-luterański, obyło się jednak bez wojen. Do dziś zdarza się, że sympatyzujący ze Świętą Lipką ewangelicy pielgrzymują do Matki Jedności Chrześcijan.
Wizerunek, który wyszedł spod pędzla flamandzkiego malarza Bartłomieja Pensa w 1640 roku, w ponad 300 lat później otrzymał korony papieskie z rąk Prymasa Polski, ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. Uroczystości odbyły się 11 sierpnia 1968 roku, a sumę odprawił ks. kard. Karol Wojtyła.
Fasada świątyni nie tylko wita wiernych spojrzeniem Matki Bożej na Lipie, ale również prezentuje świętych zapisanych w historii jezuitów, Ignacego Loyolę i Franciszka Ksawerego. Wewnątrz kościoła, oprócz imponująco dekoracyjnego ołtarza, zachwycające są XVIII-wieczne organy. Fascynują w każdym detalu, od roślinnego ornamentu po anioły trzymające w rękach instrumenty muzyczne. Gdy tylko rozpoczyna się koncert na organach, figury, wprawione w ruch, akompaniują artyście.
Kliknij w poniższą galerię, żeby obejrzeć zdjęcia tego pięknego miejsca:
Obok bazyliki znajdziemy dodatkowo zabytkowe krużganki, których zachodnia część jest szczególnie interesująca. W ustawionych 44 kamiennych rzeźbach możemy rozpoznać przodków Chrystusa, zaczynając od Abrahama i kończąc na św. Józefie.
Historia rodem z kryminału
Co się wydarzyło w Świętej Lipce? Powstanie kultu maryjnego w Świętej Lipce to historia rodem z kryminału. Ale takiego, w którym przestępcę spotyka miłosierne ułaskawienie ze względu na nawrócenie. Legenda głosi, że wszystko zaczęło się w XIV wieku.
Wtedy miał zostać stracony pewien skazaniec, który w Kętrzynie oczekiwał na wypełnienie wyroku. Jego losy jednak odmieniły się ostatniej nocy przed egzekucją. Objawiła mu się Matka Boska i podarowała drewniany klocek, prosząc, aby wyrył w nim Jej figurę wraz z Dzieciątkiem. A że mężczyzna nie potrafił rzeźbić, tym bardziej zaskakujący był efekt jego pracy. Stworzył figurę tak niezwykle piękną, że sędziowie dostrzegli w niej interwencję i łaskawość Boga, i oddalili wyrok na skazańca.
Maryja jednak przekazała mu w widzeniu jeszcze jedno polecenie – aby dzieło stanęło na pierwszej lipie, którą ułaskawiony zobaczy na swojej drodze. I tak postąpił. A potem pośrodku niczego, w miejscu, gdzie obecnie stoi bazylika, zaczęły dziać się cuda. Nawet zwierzęta kłaniały się ustawionej na lipie Matce Bożej. Na nic się zdały próby oddania jej należytej czci w sąsiednim kościele – figura raz zabrana z lasu, pojawiała się następnego dnia z powrotem na lipie. Wreszcie uznano wolę Boską i pobudowano kaplicę, a z jej dachu wystawało wyjątkowe drzewo.
Grabież Świętej Lipki
Jeszcze w 1519 roku pielgrzymował tu podobno sam mistrz krzyżacki, bez butów i „na nogach”, Albrecht Hohenzollern. Niedługo potem jednak XVI-wieczne reformacje przyniosły zniszczenie kaplicy. Jej wystrój wykradziono, lipę wycięto, a figurkę spotkał kres w wodach jeziora. Kaplicę odbudowano w pierwszej połowie XVII wieku, a już w 1687 roku poświęcono kamień węgielny pod budowę kościoła.
Mimo że oryginalne drzewo nie mogło stanąć wewnątrz nowej świątyni, symbolizuje je ustawiony po lewej stronie od prezbiterium pień lipy, nad którym widnieje postać Matki Boskiej, ubranej w srebrną suknię, z 1652 roku.
Czytaj także:
Biblia Gutenberga i najwyższy drewniany ołtarz w Pelplinie!
Czytaj także:
Wenecja w Głogówku! Fascynująca historia bazyliki mniejszej na Świętej Górze
Czytaj także:
Gdzie jest największa drewniana świątynia barokowa świata? W Polsce!