Monogram IHS, zwany też chrystogramem, pojawia się w wielu miejscach, które mają związek z Chrystusem: na herbach, witrażach, ołtarzach, obrusach, naczyniach liturgicznych, drzwiczkach do tabernakulum itp. Posiada on kilka interpretacji, które jednak są wtórne wobec oryginalnego pochodzenia monogramu.
Czytaj także:
Dlaczego chrześcijanie używają symbolu ryby?
W jednej wersji IHS miałoby wywodzić się od łacińskiego Jesus Hominum Salvator (Jezus ludzi Zbawiciel), w innej od In Hoc Signo (w tym znaku + domyślnie: zwycięstwo). Inne tłumaczenia mylnie interpretują te trzy litery jako np. „Jezus Hostia Święta”.
Okazuje się, że IHS jest po prostu łacińską transkrypcją skróconej greckiej wersji imienia Jezus. W grece imię Jezusa zapisane wersalikami wygląda tak: ΙΗΣΟΥΣ. Omawiany monogram to akronim, trzy litery imienia: pierwsza, druga i trzecia (lub ostatnia): ΙΗΣ. Greckie I – to jota, Η – to litera eta, czyli nasze E, natomiast Σ to sigma, która w łacińskim alfabecie ma odpowiednik S.
W efekcie mamy IHS – jako zapowiadające całość imienia Jezusa po grecku. Małymi literami: Ιησούς, a wersalikami: ΙΗΣΟΥΣ. Inaczej mówiąc, jest to starożytna forma skrótowego zapisywania imienia Zbawiciela.
Początki stosowania tego akronimu sięgają prawdopodobnie już III wieku. Bywał używany jako sekretne oznaczenie grobów chrześcijan. W XV wieku św. Bernard ze Sieny propagował mocno jego szerokie stosowanie, a chrześcijan zachęcał do pisania go na drzwiach swoich domów.
Monogram IHS został zaadaptowany jako znak przez św. Ignacego Loyolę i zakon jezuitów. Papież Franciszek, sam będący jezuitą, w swoim herbie także zawarł litery IHS.
