Słynny filozof starożytnej Grecji, choć „wiedział, że nic nie wie”, zostawił po sobie wiele życiowych wskazówek.„Nie wstydzisz się myśleć tylko o pieniądzach, abyś ich miał jak najwięcej, o sławie i honorach, abyś się z nich wynosił, a o rozumie, prawdzie i o duszy, abyś ją udoskonalił, nie masz starania i nie myślisz?!” – miał powiedzieć, według relacji Platona, Sokrates na swoim procesie.
Czy tak rzeczywiście napominał ówczesnych Ateńczyków? Tego nigdy się nie dowiemy. Niestety, słynny filozof nie pozostawił po sobie żadnych pism, ani „szkoły filozoficznej”, dlatego ciężko ocenić, jakie faktycznie życiowe mądrości chciał po sobie zostawić Sokrates.
Przez wieki wszelkie informacje o tym wielkim myślicielu z Aten mogliśmy czerpać jedynie z dzieł innych filozofów. Nie ulega wątpliwości, że przy takich literackich przekazach nastąpiło wiele przeinaczeń i „ubarwień”.
Jednak, jak twierdzą historycy, m.in. Daniel J. Boorstin w książce „Poszukiwacze. Dzieje ludzkich poszukiwań sensu świata”, wydaje się, że Platon dość rzetelnie przedstawił postać Sokratesa i jego myśl (choć i tu jest przedmiotem sporu, czy przypadkiem Platon nie wkładał w usta Sokratesa własnych poglądów).
Z opisów Platona wynika, że Sokrates uczynił filozofowanie zjawiskiem bardzo osobistym i zwróconym do własnego wnętrza. Zachęcał każdego do indywidualnego poszukiwania prawdy.
Słynne wypowiedzi
Obecnie możemy spotkać się z licznymi, chętnie przywoływanymi, cytatami, które podobno były autorstwa Sokratesa. Najsłynniejsza wypowiedź to oczywiście – nakłaniające nas do pokory – „wiem, że nic nie wiem”.
Czy warto wracać do myśli Sokratesa? Oczywiście! Nawet jeśli uznamy, że część z domniemanych cytatów mogła nigdy nie być wypowiedziana przez Sokratesa, to wydają się one całkiem dobrymi drogowskazami w życiu. Dlatego przypomnijmy kilka z nich:
- „Jemy, aby żyć, nie żyjemy, aby jeść”
- „Poznaj samego siebie”
- „Sprawiedliwość jest odmianą mądrości”
- „Strzeż się ludzi, którzy są pewni tego, że mają rację”
- „Tam, gdzie chodzi o to, co sprawiedliwe, piękne i dobre nie powinniśmy troszczyć się o opinie ogółu”
- „Wszystko w miarę”
- „Nigdy nie zestarzeje się serce, które kocha”
- „Znajdujesz to, czego szukasz, umyka ci to, co zaniedbujesz”
- „Życie bezmyślne nie jest warte życia”
- „Wypoczynek to największe z dóbr”