Ktoś może potraktować cię lekceważąco, ale to Ty decydujesz, czy to wpłynie na twoje poczucie wartości.Obrazić się czy wybaczyć? Ocenić czy próbować zrozumieć? Poddać się zwątpieniu czy poszukać rozwiązania? Codziennie, niemal w każdej chwili stajesz przed różnymi wyborami. Za każdym razem możesz podjąć decyzję i świadomie kreować swoje życie. Mimo, że tych wyborów jest wiele, to można je sprowadzić do jednego – przyjmujesz postawę reaktywną lub proaktywną.
Proaktywność to branie odpowiedzialności za swoje życie. Stephen Covey w swojej książce 7 nawyków skutecznego działania opisuje tę postawę jako coś więcej niż tylko przejmowanie inicjatywy. Pisze, że u osób proaktywnych zachowanie jest efektem ich decyzji, a nie warunków, oraz że uczucia są podporządkowane wartościom. Według niego, zachowanie takich ludzi jest produktem ich własnego, świadomego, opartego na wartościach wyboru, a nie zależnym od uczuć efektem warunków.
Ich przeciwieństwem są ludzie reaktywni. Oni często ulegają wpływom środowiska. Tracą humor i motywację, gdy zmienia się pogoda. Narzekają na rząd, podatki i innych ludzi. Swój nastrój uzależniają od zachowań innych oraz różnych czynników zewnętrznych, na które najczęściej nie mają wpływu. Przez to przerzucają odpowiedzialność na innych zamiast wziąć ją na siebie.
Zastanów się, do której grupy ci bliżej? Potrafisz otwarcie przyznać, że twoja obecna sytuacja jest efektem wcześniejszych wyborów? Sama po sobie wiem, że czasem trudno to głośno powiedzieć, szczególnie, gdy przez wiele lat swoje niepowodzenia i porażki w danym obszarze przypisywaliśmy czynnikom zewnętrznym lub zachowaniom innych.
Może myślisz, że wziąłbyś pełną odpowiedzialność za swoje życie, gdyby …
twoi rodzice się nie rozwiedli,
relacja z twoim ojcem była lepsza,
twoja żona była inna,
twój szef był bardziej ludzki,
… (wstaw swoją wymówkę)
Nieważne w jak trudnych okolicznościach żyjesz, zawsze możesz stać się proaktywny i budować życie o jakim marzysz. Pomyśl o Nicku Vujciciu. On ma mnóstwo powodów, żeby narzekać i mówić, że ma ciężko w życiu. Nie ma rąk, ani nóg. Wyobraź sobie, jak trudno musi mu być umyć zęby lub skorzystać z toalety. A jednak jego determinacja i gotowość do budowania swojego życia w oparciu o wartości spowodowały, że teraz wielu może mu pozazdrościć życia jakie prowadzi.
Zacznij budować proaktywną postawę
Możesz pracować nad tym, aby być bardziej odpowiedzialnym za swoje życie. Stawanie się osobą proaktywną jest procesem, dlatego wymaga czasu i pracy.
Na początek uświadom sobie i zaakceptuj fakt, że masz wolną wolę i możesz zadecydować, jak dane zdarzenie wpłynie na ciebie. Eleonora Roosvelt powiedziała, że nikt nie może nas zranić bez naszej zgody.
Pomyśl, ktoś może potraktować cię lekceważąco, ale to Ty decydujesz, czy to wpłynie na twoje poczucie wartości. Zawsze masz możliwość postawienia asertywnej granicy komuś kto cię atakuje. Zachowania drugiej osoby nie możesz zmienić, ale swoja reakcję na nie już tak.
Drugim krokiem w budowaniu proaktywnej postawy jest podejmowanie inicjatywy. Inaczej mówiąc uznaj swoją odpowiedzialność za to, co się dzieje. Masz kłopoty w małżeństwie – pomyśl co możesz zrobić, aby je rozwiązać. Chcesz zmienić pracę, ale nie jesteś pewien, co wybrać, jakie masz talenty – spotkaj się z doradcą lub coachem, zrób test swoich umiejętności i kompetencji. Zacznij działać.
Niektórzy ludzie potrzebują wsparcia w procesie brania odpowiedzialności. Łatwiej im jest podjąć działanie, gdy wcześniej mogą przedyskutować z kimś swoje zamierzenia. Jeżeli jesteś taką osobą, to poszukaj kogoś, kto podejmie się tej roli. Może to być zarówno przyjaciel, jak i coach.
I ważna rzecz na koniec – słuchaj swojego języka. Słowa mają moc. Dodają nam sił lub ją odbierają. W reaktywnym języku dominują słowa muszę, nic nie mogę zrobić, ona nigdy się na to nie zgodzi. Proaktywne zwroty to: wolę, chcę, zastanowię się, co mogę zrobić w tej sytuacji, jak mogę ją przekonać. Reaktywny język odbiera ci siły, proaktywny – motywuje do działania.
Zadanie na dziś
Wybierz jeden obszar, w którym chcesz trenować proaktywną postawę (praca, relacje z dziećmi, nauka języka obcego itp.). Pomyśl o przeszkodach, jakie w nim napotykasz.
Spróbuj zastosować do nich proaktywne podejście, czyli pomyśl, co możesz zrobić, aby je przezwyciężyć. Powodzenia!